Bài 1: “LÀN SÓNG” DU HỌC!

(Cadn.com.vn) - Viện Giáo dục quốc tế Mỹ (IIE) tính rằng, chi phí trung bình cho một du học sinh khoảng 2,4 tỷ đồng (tương đương 120.000 USD). Đây là mức tiêu tốn khá lớn cho một tấm bằng cử nhân Hoa Kỳ nếu sinh viên Việt Nam tự túc hoàn toàn. Thế nhưng, trào lưu du học ở trời Tây không dừng lại và ngày càng nhiều hơn. Khó ai có thể tính được khoản chi phí khổng lồ của xã hội khi số lượng du học sinh đã vượt hơn 100.000 người?

Du học hay “đua đòi” ?

Dù thế nào đi nữa, du học đúng nghĩa là phương án tối ưu nhằm mở mang tầm nhìn, tiếp thu những tinh hoa của nhân loại. Trên tinh thần ấy, du học là con đường đem đến nhiều cơ hội để phát triển tài năng, sánh vai với các cường quốc. Tuy nhiên hiện nay, cho con du học đang trở thành xu thế thời thượng của một số gia đình có đủ điều kiện về tài chính. Vài năm trước đây, du học chỉ dành cho những sinh viên thật xuất sắc, bây giờ, mọi việc đã trở nên đơn giản nếu người ta có nhiều tiền. Bất luận, trình độ học vấn, thậm chí học lực yếu, các bậc phụ huynh vẫn tìm mọi cách liên hệ để cho con du học bằng “tiền túi” của mình. Với cách làm đó, tỷ lệ du học tự túc đang chiếm khoảng 90% số lượng du học sinh hiện nay. Chi phí du học tự túc rất đắt đỏ, Mỹ thuộc loại cao nhất, tiếp đến là Anh, Canada, Australia, Nhật, Singapore... Nếu không có bà con, người thân hoặc bạn bè cho lưu trú, du học tự túc vô cùng tốn kém với chi phí lên đến hàng trăm ngàn USD. Vì chăm lo con cái, các bậc cha mẹ Việt Nam sẵn sàng làm mọi việc để con du học bất chấp trường công hoặc tư. Trên thực tế, có nhiều phụ huynh ít biết, tại các nước có nền giáo dục tốt, trường công bao giờ cũng khó nhập học vì điểm chuẩn “đầu vào” rất gắt gao. Do vậy, trường tư mới mọc ra như nấm để đón số du học sinh chưa đạt chuẩn, đây cũng là nơi tiêu tốn tiền nhiều nhất nếu du học sinh muốn hoàn tất chương trình đại học.

Một nghịch lý đang xảy ra, nhiều “dân chơi” học sinh được cho du học để “cách ly môi trường xấu” lại tiếp tục lao vào các cuộc chơi không thua kém ở xứ người. Ngoài những đối tượng bất trị bị ép đi du học, có không ít bạn trẻ do sức học yếu không thi đỗ đại học trong nước nên phụ huynh phải cho du học nhằm “giải quyết” sĩ diện cho gia đình. Điều này lý giải vì sao, có những học sinh không thể theo nổi chương trình học ở nước ngoài nên đã chán nản, bỏ học, lêu lổng và giao du với đám bạn xấu. Bố mẹ ở nhà chạy vạy khắp nơi để đóng tiền học phí, ăn ở, sinh hoạt nhưng không biết con em mình học hành ra sao? Mốt “cho con đi du học” đang trở thành trào lưu  của không ít gia đình ôm mộng nơi đất khách quê người.

Nhận định về vấn đề này, bà Lê Thị Túy, chuyên gia tư vấn của Trung tâm Tư vấn tuổi trẻ hạnh phúc Việt Nam, cho rằng, việc ép con du học không phải giải pháp giáo dục tốt. Đó cũng không phải “phép mầu” để biến con hư thành con ngoan như các bậc phụ huynh vẫn lầm tưởng. Thực chất, nó không xuất phát từ mong muốn, ý thức tự giác học tập của con mà chỉ là giải pháp “chữa cháy” tạm thời cho chính bản thân cha mẹ và gia đình. Sai lầm ở chỗ, khi cho con du học, ngay cả bản thân phụ huynh cũng không xác định được mục tiêu của việc này là gì nên vẫn cứ ảo tưởng “cứ du học là sẽ thành tài và môi trường giáo dục ngoại nào cũng ưu việt”.

Du học sinh Việt Nam tại Mỹ (ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

Du học là ước mơ của nhiều bậc phụ huynh. Với môi trường nước ngoài, bên cạnh việc tích lũy kiến thức, du học sinh có nhiều điều kiện để tìm hiểu về con người và nền văn hóa trên thế giới. Tuy nhiên, con đường du học còn nhiều gập ghềnh với vô số những rủi ro và cạm bẫy khôn lường. Bất đồng về ngôn ngữ, văn hóa sống, tự lập và xa gia đình là những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong kế hoạch lấy bằng đại học ở ngoại quốc. Nhiều sinh viên đã vỡ mộng ngay ngày đầu tiên du học. Tâm lý chán nản, trầm cảm và tiêu cực thường xuyên xuất hiện khi họ đối diện với quãng đường gian nan trước mắt. Trong những năm gần đây, số lượng du học sinh Việt Nam tự tử tại nước ngoài ngày một tăng như một minh chứng cho mặt trái của du học. Phương, hiện đang là sinh viên của một trường đại học tại Mỹ (bang California), tâm sự: “Tại sao người ta cứ nghĩ đi học nước ngoài là sướng? Những bất đồng văn hóa thường xuyên diễn ra trong cuộc sống hằng ngày. Khi gặp chuyện buồn, những du học sinh không có nhiều bạn để tâm sự, họ thường rơi vào trạng thái cô đơn, buồn tủi và stress”. Chính điều này đã làm cho chất lượng học tập ngày càng sa sút, dẫn đến những hệ lụy đau buồn trong nhiều gia đình có con đi du học.

Những vụ xô xát, va chạm, thậm chí gây tử vong thường xảy ra giữa các sinh viên du học và người bản xứ. Bên cạnh đó, lợi dụng sự ngây thơ, thiếu hiểu biết về môi trường sống, các băng đảng ở nước ngoài thường dụ dỗ, lường gạt học sinh tham gia những tổ chức tội phạm, ma túy, mại dâm xuyên quốc gia, gây nên những thảm cảnh đau lòng. Cách đây không lâu, tại San Jose, California (Mỹ), một sinh viên người Việt bị cảnh sát đánh bằng dùi cui và súng bắn điện hơn 10 lần, trong đó một lần bị đập vào đầu vì bị nghi ngờ tấn công người bạn cùng phòng. Trước đó, thi thể của một sinh viên Việt Nam được phát hiện trong tủ đựng quần áo tại một căn phòng của ký túc xá Queensway Singapore, sinh viên này mới sang được gần 2 tháng và đang theo học tiếng Anh tại Học viện Quản lý phát triển Singapore. Mới đây nhất là cái chết của một du học sinh tại Đại học Golden West Community, Mỹ gây xôn xao dư luận, nạn nhân là N.M.C, sinh viên Đại học Golden West Community treo cổ tự tử tại nhà trọ ở thành phố Westminster.

Với nhiều cạm bẫy nơi xứ người, N.V.L, một cựu sinh viên du học Mỹ thường khuyên các sinh viên lần đầu du học phải xác định động cơ du học. Bạn là ai? Bạn đang và sẽ làm gì sau khi du học? Khi khẳng định được mình, mục đích và lý tưởng, bạn sẽ có những quyết định đúng đắn và  không bị sa ngã vào những cám dỗ. Do vậy, những phòng ngừa rủi ro bao giờ cũng cần thiết cho mọi gia đình có con du học, đặc biệt tại Mỹ, nơi mà mọi người dễ thành công nhưng cũng  dễ sa ngã và thất bại. Hoài bão, gầy dựng niềm tin để vươn tới tương lai có thể bằng nhiều cách, trong đó du học là một phương thức. Thế nhưng, với những bước đi không vững chãi, thiếu kinh nghiệm, thậm chí sai lầm, viễn cảnh tốt đẹp của du học đều có nguy cơ trở thành “ảo vọng” nơi xứ người.

Văn Khoa

                                   (còn tiếp)